بسیاری از مردم بر این باور هستند که حجم معاملات صرافی‌های ارز دیجیتال در روزهای پایانی هفته نسبت به سایر روزهای هفته کاهش می‌یابد؛ اما این نظر تا چه حدی درست است؟ و آیا کاهش حجم معاملات در پایان هفته‌ها، به‌معنای کاهش حجم خالص ورودی بیت کوین به صرافی‌هاست؟
حقیقت این است که حجم معاملات بیت کوین در صرافی‌ها در روزهای پایانی هفته بیش از حد انتظار کاهش می‌یابد؛ اما در همین روزها به‌رغم این کاهش، مقدار خالص بیت کوینی که وارد صرافی‌ها می‌شود یا ثابت است یا با کمی افزایش همراه است. این الگو در همه ابرچرخه‌های بیت کوین و بازارهای خرسی و گاوی ثابت است.
با توجه به اینکه انجام معاملات در صرافی‌ها نیازمند ورود بیت کوین به آنهاست، ممکن است برخی انتظار داشته باشند که حجم پایین معاملات در آخر هفته‌ها به‌معنای کاهش نسبت ورودی به خروجی بیت کوین در صرافی‌ها نیز باشد. اگر این‌گونه باشد، چنین رابطه‌ای می‌تواند برای آن دسته از معامله‌گران و سرمایه‌گذارانی که از این معیارها به‌عنوان سیگنال تغییرات قیمتی آینده استفاده می‌کنند، اهمیت بسزایی داشته باشد.
در همین راستا و به‌کمک مقاله‌ای از وب‌سایت The Block، این مطلب را به بررسی حجم معاملات صرافی‌ها در روزهای پایانی هفته، میزان ورودی بیت کوین در این روزها و رابطه بین این دو متغیر اختصاص داده‌ایم. با ما همراه باشید.
داده‌ها و روش بررسی
در قسمت قبل اشاره کردیم که هدف از نگارش این مقاله، بررسی معاملات بیت کوین در روزهای پایانی هفته، یا بررسی «اثر پایان هفته» (Weekend Effect) بر روی معاملات بیت کوین است. برای بررسی اثر پایان هفته بر روی معاملات بیت کوین، داده‌های تاریخی مرتبط با حجم معاملات روزانه بیت کوین (حجم پولی جابه‌جاشده میان جفت‌ارزها برحسب بیت کوین) و جریان خالص روزانه (تفاوت بین جریان ورودی و خروجی بیت کوین در کیف پول‌های صرافی‌ها) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌اند.
داده‌های این تحلیل از 7 صرافی عمده متمرکز، از تاریخ 1 دسامبر 2017 (10 آذر 96) تا 24 اوت 2021 (2 شهریور 1400) با حجم نمونه 1,454 معامله استخراج شده است. گفتنی است که داده‌های مربوط به حجم معاملات صرافی هوبی فقط از 18 ژانویه 2018 (28 دی 96) تا 24 اوت 2021 در دسترس بوده است.
قیمت بیت کوین برحسب دلار نمایش داده شده است. درمورد داده‌های حجم معاملات و جریان خالص نیز، مواردی که به‌اندازه سه واحد انحراف از معیار از میانگین کلی فاصله داشتند، در همه صرافی‌ها حذف شده‌اند.
علاوه بر این، برای تشخیص اینکه تفاوت‌های آماری پایان هفته‌ها معتبر و قابل‌تعمیم هستند، یا اختلافات عددی جزئی و بی‌اهمیت، علاوه بر آمار توصیفی، از آمار استنباطی و آزمون فرض آماری نیز استفاده شده است. گفتنی است که آمار توصیفی نوعی از آمار است که ویژگی‌های یک مجموعه را به‌صورت مستقل بررسی و توصیف می‌کند و نتایج آن قابل‌تعمیم به سایر مجموعه‌ها نیست؛ در حالی که آمار استنباطی، توانایی تعمیم ویژگی‌های یک جامعه آماری کوچک‌تر به جوامع بزرگ‌تر را بررسی می‌کند.
در نهایت، همه این تحلیل‌ها برای کل دوره، برای دو ابرچرخه مشاهده‌شده (پیش از مه 2020 در مقایسه با پس از مه 2020) و برای بازارهای خرسی و گاوی (ژانویه 2018 تا ژانویه 2019 در مقایسه با سایر روزها) به‌صورت جداگانه انجام شده‌اند. نتایج این تحلیل‌ها را در قسمت‌های بعد مشاهده می‌کنید.
تفاوت‌های روزهای پایانی هفته در حجم معاملات بیت کوین
برای بررسی دقیق‌تر میزان تاثیرگذاری اثر پایان هفته، می‌توانیم از اثر d کوهن (Cohen’s d) کمک بگیریم. اثر d کوهن نشان‌دهنده اختلاف استاندارد بین دو میانگین است. به‌صورت سنتی، اگر قدر مطلق اثر d برابر با 0.2 باشد آن را کوچک، اگر برابر با 0.5 باشد آن را متوسط و اگر برابر با 0.8 باشد آن را بزرگ در نظر می‌گیریم.
در نمونه‌های موردبررسی ما، اثر d از کمترین میزان 0.15- برای صرافی بیت‌فینکس تا بیشترین میزان 0.40- برای صرافی جمینی متغیر بوده است؛ بنابراین می‌توان آن را طیفی از اندازه اثر کوچک تا کوچک-متوسط به شمار آورد. اندازه اثر کلی در مجموع صرافی‌ها 0.15- بود؛ که نشان‌دهنده یک کاهش کلی کوچک در حجم معاملات آخر هفته است.
این نتایج نشان می‌دهد که در صرافی‌های کوچک‌تر مثل بیت‌استمپ (Bitstamp) و جمینی، حجم معاملات در آخر هفته مقداری کمتر از روزهای عادی است. این در حالی است که در صرافی‌های بزرگ‌تر مانند بایننس و هوبی، دامنه بالای تغییرات در تفاوت حجم معاملات روزهای عادی و آخر هفته در هفته‌های مختلف باعث می‌شود که تفاوت حجم معاملات معنادار نباشد.
با این حال، تحلیل بیشتر نشان می‌دهد که اثر پایان هفته در صرافی بایننس در طول ابرچرخه سوم (d=-0.29) بزرگ‌تر از ابرچرخه چهارم (d=-0.19) و در بازارهای خرسی (d=-0.42) بزرگ‌تر از بازارهای گاوی (d=-0.11) بوده است. این الگو در حجم معاملات مجموع صرافی‌ها نیز تکرار شده است؛ یعنی مجموع حجم معاملات همه صرافی‌ها در طول ابرچرخه سوم (d=-0.41) بزرگ‌تر از ابرچرخه چهارم (d=-0.21) و در بازارهای خرسی (d=-0.40) بزرگ‌تر از بازارهای گاوی (d=-0.15) است.
البته توجه داشته باشید که حجم نمونه برای روزهای عادی هفته در ابرچرخه چهارم (n=133) و بازارهای خرسی (n=114) نسبتاً کوچک است. به همین خاطر، هشدار می‌دهیم که در تفسیر این نتایج احتیاط کنید.
نتیجه‌گیری
به نظر می‌رسد که مردم در روزهای پایانی هفته کمتر از روزهای عادی معامله می‌کنند؛ اما اختلاف حجم معاملات کم بوده و به‌شدت وابسته به اندازه صرافی، ابرچرخه‌ها و شرایط بازار است. همچنین، تغییرات حجم معاملات بیت کوین در آخر هفته‌ها عموماً رابطه مستقیمی با تغییرات جریان ورودی و خروجی بیت کوین به صرافی‌ها در آخر هفته ندارد.
همچنین باید اشاره کنیم که صرافی بایننس در میان صرافی‌های بررسی‌شده، رفتار متفاوتی دارد. بایننس علاوه بر اینکه از لحاظ حجم معاملات با فاصله زیاد بزرگ‌ترین صرافی است، حجم معاملات بیت کوین در آن مانند دیگر صرافی‌ها در آخر هفته‌ها کاهش چشمگیری ندارد. همچنین، به‌رغم آنکه حجم خالص جریان بیت کوین در روزهای پایانی هفته در مقایسه با روزهای عادی در دیگر صرافی‌ها به شکل قابل‌توجهی افزایش می‌یابد، در صرافی بایننس یا ثابت می‌ماند و یا کاهش پیدا می‌کند.
این یافته‌ها ممکن است باعث شگفتی باشد؛ چراکه عموماً تصور می‌شود که کاهش حجم معاملات بیت کوین در آخر هفته، کاهش جریان خالص این ارز دیجیتال را در صرافی‌ها به دنبال خواهد داشت. یکی از دلایل احتمالی این امر این است که معامله‌گران در آخر هفته بیت کوین را پس‌انداز می‌کنند تا برای معاملات طول هفته آماده باشند. از این رو، جریان خالص بیت کوین در آخر هفته ثابت می‌ماند یا حتی افزایش پیدا می‌کند. این در حالی است که حجم معاملات آن در روزهای عادی هفته شاهد افزایش است.
